Een geveltuin is een kleine tuin direct tegen de gevel van een huis. Vaak worden ze op de stoep of in de openbare ruimte aangelegd. Dit is een prachtige manier om de stad groener te maken, de biodiversiteit te bevorderen, en het draagt bij aan een prettigere leefomgeving.
Bijvoorbeeld doordat planten een “natuurlijke airco” zijn; een aantal geveltuintjes in een straat zorgen ervoor dat de temperatuur aanmerkelijk lager is op warme dagen.
Bovendien helpen geveltuintjes om de luchtkwaliteit te verbeteren. Veel mensen vinden het ook een mooie manier om hun buurt op te fleuren en tegelijkertijd bij te dragen aan een duurzamer stedelijk milieu. Het verwijderen van de tegels heeft weer een positief effect op het afvoeren van regenwater naar het grondwater in plaats van de riolering in. Super positief dus, zo’n geveltuin maken!
Maar wat komt er allemaal bij kijken als je een geveltuintje wilt aanleggen? Heb je bijvoorbeeld een vergunning nodig en hoe onderhoud je zo’n tuin?
Een vergunning is meestal niet nodig. In de meeste gemeenten kun je eenvoudig een geveltuintje aanleggen zonder veel rompslomp, maar in sommige gevallen moet je toestemming vragen. Dit is meestal nodig als het gaat om gemeentelijke grond, omdat de stoep of de straat doorgaans tot de openbare ruimte behoort. Het is altijd goed dit van te voren te controleren.
In veel steden, zoals Amsterdam, Den Haag of Rotterdam, wordt het stimuleren van geveltuintjes actief aangemoedigd, en zijn er zelfs specifieke regels en richtlijnen voor opgesteld. Vaak hoef je alleen maar een melding te doen bij de gemeente. Op de website van je gemeente kun je meestal terugvinden wat de exacte regels zijn. In steden waar het aanleggen van geveltuintjes aangemoedigd wordt, kan het proces heel eenvoudig zijn. Soms wordt er zelfs gratis hulp geboden door de gemeente bij het aanleggen van uw geveltuin.
Het vragen van toestemming of het doen van een melding doe je doorgaans online via de website van de gemeente. Als er een vergunning nodig is, vraagt de gemeente vaak om informatie zoals de exacte locatie van het tuintje en hoe groot het gaat worden. Sommige gemeenten bieden ook advies over welke planten geschikt zijn voor een geveltuintje en welke niet, bijvoorbeeld omdat ze te veel ruimte innemen of hinder kunnen veroorzaken voor voetgangers.
Het aanleggen van een geveltuintje begint met het bepalen van de locatie. Houd rekening met de breedte van de stoep; er moet altijd genoeg ruimte overblijven voor voetgangers, mensen met kinderwagens en rolstoelen. Over het algemeen geldt dat er minstens 1,5 meter vrije loopruimte moet overblijven op de stoep.
Als de plek is bepaald en je toestemming hebt gekregen van de gemeente, kun je aan de slag. Vaak bestaat een geveltuintje uit een smalle strook langs de gevel, waar je de stenen of tegels van de stoep weghaalt en de grond vrijmaakt voor beplanting. Je graaft ongeveer 30 centimeter diep en zorgt ervoor dat de bodem goed los is, zodat planten makkelijk kunnen wortelen.
Let op met graven! Onder de grond liggen veel kabels en leidingen voor internet, stroom, riolering, etc. Meestal liggen deze dieper dan 50cm, maar dat kan zomaar anders zijn. Het is altijd aan te raden een Klic melding te doen voordat u gaat graven.
Bij de keuze van planten voor je geveltuintje is het belangrijk om rekening te houden met de omstandigheden. Staat de gevel op het zuiden, dan zul je vooral planten moeten kiezen die goed tegen veel zon en warmte kunnen, zoals lavendel, salie, of sedum. Bij een gevel op het noorden kun je beter kiezen voor schaduwminnende planten zoals varens, hosta’s of geraniums. Kies voor biologisch gekweekte planten, insecten gaan anders dood van het gif dat bij de kweek wordt gebruikt.
Planten met diepe wortels zijn over het algemeen beter omdat ze steviger staan en beter bestand zijn tegen droogte. Kies ook voor inheemse planten, omdat deze vaak beter passen bij het klimaat en de bodem van Nederland, en ze ook een grotere bijdrage leveren aan de biodiversiteit.
Een geveltuintje vereist regelmatig onderhoud om het mooi en gezond te houden. Regelmatig water geven is noodzakelijk, vooral in droge perioden, omdat geveltuintjes vaak maar een beperkte hoeveelheid grond hebben waarin het vocht kan worden vastgehouden.
Af en toe snoeien en onderhouden zorgt ervoor dat de planten niet teveel over de stoep gaan groeien, waardoor passanten er last van zouden kunnen hebben.
Verder is het verstandig om het onkruid in de gaten te houden en dit regelmatig te verwijderen, zodat het je planten niet overwoekert. Gebruik hier uiteraard geen gif voor, maar gewoon een schepje of een schoffel. Ook kan het slim zijn om in de winter wat extra bescherming aan te brengen voor vorstgevoelige planten door bijvoorbeeld een laagje mulch of stro toe te voegen.
Met een klein beetje aandacht en zorg kan een geveltuintje een prachtige, groene toevoeging zijn aan je straat, waar niet alleen jij maar ook je buren en voorbijgangers plezier van hebben!